Advies bestuurlijke visie op crisisbeheersing en integrale veiligheid
Quick-scan crisisbeheersing onderwijssector
Regelmatig worden scholen geconfronteerd met incidenten en soms zelfs ernstige calamiteiten. Voorbeelden daarvan zijn: neerschieten van een conrector in Zoetermeer, moord op een scholier in Hoogerheide, terreurdreiging op scholen in Weesp en Leiden, zelfdodingen door pestgedrag en buitenlandse beïnvloeding (spanningen tussen Turkije/Gülen-scholen) o.a. in Rotterdam en Zaandam. Het zijn gebeurtenissen die nog redelijk beheersbaar zijn. Maar de schietpartij in een winkelcentrum in Alphen aan den Rijn is al van een andere orde en kan ook op een school gebeuren. Denk aan de schietpartijen op scholen in de VS, Finland en Duitsland. Er zijn echter ook andere crises mogelijk, zoals cybercrime, pesten, bedreigen of afpersen via internet, excessen door alcohol- en drugsgebruik, maar ook ‘ramptypen’ zoals extreme weersomstandigheden, ongevallen met gevaarlijke stoffen, langdurige stroomuitval, brand, epidemie, financiële- en integriteitcrises en een ramp op afstand (tijdens een schoolreisje bijvoorbeeld).
Deze incidenten vragen om concrete en directe actie. Zijn de onderwijsinstituten, bestuurders en toezichthouders, wel voldoende voorbereid op crisisbeheersing? Het antwoord is: onvoldoende. Schooldirecties geven vaak een lage prioriteit aan de voorbereiding op incidenten en crises.
Kenmerk van een crisis is dat zij een gevolg is van een gebeurtenis die zich onverwacht voordoet met een grote kans op media aandacht. Het overkomt je gewoon. Men onderkent wel de risico’s, maar denkt “ons overkomt het niet”. Er wordt zelfs niet altijd voldaan aan wettelijke verplichtingen. De effecten van een incident of calamiteit kunnen fors zijn. En geen of slechte voorbereiding zal alleen maar ernstiger en langduriger gevolgen hebben. Het thema “Crisis & Veiligheid” staat veelal niet hoog op de bestuurlijke agenda. Kennis van verantwoordelijke functionarissen schiet te kort en er wordt in de preparatiefase (vrijwel) niet samengewerkt met hulpdiensten en het openbaar bestuur.
Twee keer per jaar organiseren wij de Masterclass Crisisbeheersing in het Onderwijs (specifiek voor bestuurders en/of leden crisisteams). De data, het programma en de aanmeldinformatie leest u hier
Hoe zou het beter kunnen? Wij adviseren het navolgende
In de eerste plaats is het verstandig dat schoolbesturen een bestuurlijke visie op crisisbeheersing formuleren.
Scholen dienen voorts op basis van een risicoanalyse een integraal crisisplan te concipiëren. Dit plan moet zijn afgestemd op de crisisplannen van de betreffende gemeente en/of Veiligheidsregio. Dat zijn belangrijke samenwerkingspartners. Het plan moet praktische zaken beschrijven. Denk bijvoorbeeld aan snelle hulpverlening, alarmeren van kinderen en ouders, welke leerkrachten hebben zitting in het crisisteam, een checklist met telefoonnummers van politie, brandweer, ziekenhuizen en ambtenaar rampenbestrijding van de gemeente, alsmede de wijze waarop invulling wordt gegeven aan crisismanagement en de (na)zorg bij een rampsituatie. Dit integrale crisisplan reikt veel verder dan het thema sociale veiligheid en ARBO/BHV.
Als op een school sprake is van een ernstig incident of crisissituatie, moet men snel beschikken over een adequaat crisisteam dat gedurende enkele dagen/weken kan functioneren. De deskundigheid van sleutelfunctionarissen in dat team dient op voorhand op peil te worden gebracht.
Quick scan en advies
Wij beschikken inmiddels over ruime ervaring in crisisbeheersing binnen de onderwijssector en adviseren met grote regelmaat schoolbesturen bij het opmaken van een gedegen crisisplan. Een Quick scan geeft direct inzicht in de situatie in uw organisatie op het gebied van integrale veiligheid en crisisbeheersing. In feite geeft het inzicht in hoeverre invulling is gegeven aan de vraag ‘Hoe goed is goed genoeg’? De Quick scan wordt uitgevoerd aan de hand van een checklist waarin de belangrijkste vragen zijn geformuleerd.
De Quick scan bestaat uit de volgende activiteiten:
1. Intakegesprek met opdrachtgever
2. Bestuderen van de betreffende veiligheids/crisisplannen
3. Interviews met 2 tot 3 verantwoordelijke functionarissen
4. Opstellen van een rapport met conclusies en aanbevelingen
5. Bespreken van de bevindingen met opdrachtgever
De Quick scan zal vanaf het moment van de start tot het opleveren van het rapport maximaal twee weken in beslag nemen, afhankelijk van de beschikbaarheid van de te interviewen functionarissen.
Mocht u geïnteresseerd zijn in een dergelijke Quick scan of alleen een (vrijblijvend) oriënterend gesprek wensen, dan kunt u contact opnemen met Gert-Jan Ludden via 06-51817733 of via email gludden@svdc.nl